THE SKY For November 2011

THE SKY THIS MONTH


ASTRONOMICAL EVENTS FOR NOVEMBER 2011






Nov 1-15: Venus and Mercury remains in pair in W-SW at the time of dusk. The separation is within 2 degrees.


Nov 2: First Quarter Moon

Nov 4: See the pair of Venus and Mercury, very low in the W-SW. A binocular will show Mercury only 28’ from Delta Scorpii. The angular distance between Mercury and Venus is about 2 degrees this time.

Nov 9: See the grouping of Venus, Mercury and Antares within 4 degrees of the sky very low in the W-SW.

Nov 9: Moon and Jupiter just 4.5 degrees apart.




Nov 10: Venus, Mercury and Antares in a straight line, but very low in the W-SW.


Nov 11: Mars is just 1 degree 19’ from Regulus.

Nov 11: Full Moon

Nov 14: Mercury Greatest Eastern Elongation

Nov 17-18: The Leonid Meteor Shower will peak. The Moon is bright and waning from full on all three dates, with last quarter on November 18.

Nov 18: Last Quarter Moon

Nov 19: The Moon, Mars and Regulus forms a triangle within 8 degrees of the sky.

Nov 21: Neptune Eastern Quadrature

Nov 23: See the lovely group of Saturn, Spica and a Crescent Moon in the eastern sky shortly before morning twilight.

Nov 25: A Partial Solar Eclipse will occur and will be visible across Antarctica and New Zealand near Sunset. Parts of the western Antarctic Peninsula will experience nearly 90% obscuration of the sun.

Nov 26: A binocular will show a nice view of Mercury just within 2 degrees of a Waxing Crescent Moon (1.46 days old) very low in the W-SW shortly after sunset.



Nov 27: Venus and a Waxing Crescent Moon (2.5 days old) within 5 degrees apart in the Southwest shortly after sunset.









Total Lunar Eclipse 15 June 2011

કચ્છ વાસીઓએ નિહાળ્યો ચંદ્ર ગ્રહણ નો નઝારો તસ્વીર તથા અહેવાલ નરેન્દ્ર ગોર દ્વારા

ગત રાત્રે સૌથી લાંબો સમય ચાલેલ ચંદ્ર ગ્રહણ ની ઘટનાએ કચ્છના લોકોમાં ખુબ ઉત્સુકતા જગાવી હતી. જમી પરવારીને લોકો અગાસી, ધાબા, કે ખુલ્લામાં આવી ગયા હતા. કચ્છ એમેચ્યોર એસ્ટ્રોનોમર્સ ક્લબ તરફથી જીલ્લાના વિવિધ સ્થળોએ ટેલીસ્કોપ તથા દૂરબીન દ્વારા ચંદ્ર ગ્રહણ ની વિવિધ સ્થિતિઓ બતાવવામાં આવી હતી. ભુજ માં મુન્દ્રા રિલોકેશન સાઈટ, રાપર માં સીયારીયા વાસ ખાતે દિનેશ પંચાલ દ્વારા, અંજારના ધમડકા ખાતે અબ્દુલ કરીમ ખત્રી દ્વારા, નખત્રાણા માં પ્રવીણ બગ્ગા દ્વારા, કોઠારા તથા નલીયા માં નિશાંત ગોર તથા કિશન નિજાર દ્વારા માર્ગદર્શન આપવામાં આવેલ હતું. ભુજ ખાતેના કાર્યક્રમમાં ૮૦ જેટલા લોકોએ લાભ લીધો હતો

આ બાબતે માહિતી આપતાં કલબના પ્રમુખ નરેન્દ્ર ગોરે જણાવ્યું હતું કે ગ્રહણ દરમ્યાન ચંદ્ર ની લાલીમાં, ગ્રસ્ત થતા ચંદ્ર દરમ્યાન તારાઓની તેજસ્વીતામાં થતો ફેરફાર, ચંદ્રની પાછળ રહેલ આકાશ ગંગાનું નિરીક્ષણ, તારાઓનું ચંદ્ર દ્વારા થતું પીધાન જેવી વૈજ્ઞાનિક બાબતો નું નિરીક્ષણ તથા નોંઘ તૈયાર કરવામાં આવી હતી,

બરાબર ૧૧ .૫૧ મીનીટે ચંદ્ર ઘેરાવાનું શરુ થયું હતું પ્રથમ કાળો દેખાતો ચંદ્ર જેમ જેમ ઘેરાતો ગયો તેમ તેમ લાલ થતો ગયો હતો. શરૂઆતમાં વાદળોએ નિરીક્ષણ માં અનુકૂળતા કરી આપી હતી પરંતુ પૂર્ણ ગ્રહણ શરુ થયા બાદ વાદળોના ધાડા ચડી આવ્યા હતા જેણે આખો ખેલ બગાડી નાખ્યો હતો. બે વાગ્યા બાદ વાદળો એ મચક આપી ન હતી અને ક્યારેક જ જોવા મળતાં ગ્રહણ નો પહેલો ભાગ જોઈ ને ખગોળ શોખીનોએ સંતોષ માન્યો હતો. કાર્યક્રમ ને સફળ બનાવવા રાહુલ ઝોટા, અમિત હેડાઉ, ગુંજન દોશી, પાયલોટ હાર્દિક ભાટિયા, ભૂમિત ગઢવી, અભી ગોસ્વામી, મયુર બગ્ગા, વગેરે એ જહેમત ઉઠાવી હતી.

કેટલાક મહત્વના નિરીક્ષણો

૧ રાત્રે ૧૨ ને ૫૨ મીનીટે ૫૧ સર્પધર (51 Ophiuchi) તારાનું પીધાન જોવા મળ્યું જે વિરલ ઘટના હતી.

૨ . સંપૂર્ણ ચંદ્ર ગ્રહણ દરમ્યાન આકાશ ગંગા જોવા મળી ન હતી જેનું કારણ એ હતું કે ભુજ માં પ્રકાશ પ્રદુષણ નું પ્રમાણ વધી ગયું છે.

૩. પૂર્ણ ચંદ્રમા વખતે ચંદ્ર ની આસપાસ ન દેખાતાં તારાઓ પૂર્ણ ચંદ્ર ગ્રહણ થતા એકાએક સારી રીતે જોવા મળ્યા હતા.

૪. વૃશ્ચિક અને ધનુ રાશી સાથે સર્પ ધર ખુબજ સારી રીતે જોવા મળ્યા હતા

૫. લોકોમાં ખાસ કરીને બાળકો માં ઉત્સાહ ઘણો હતો અને જીદ કરીને પોતાના વાલીઓ ની સાથે ગ્રહણ ની ઘટના ને માણી હતી.

૬. ટેલીફોન ઉપર લોકોએ પ્રશ્નોનો મારો ચલાવ્યો હતો જેમાં ખાસ કરી ને ગ્રહણ દરમ્યાન રાત્રે ખુલ્લા માં સુવું સલામત છે કે કેમ, નરી આંખે ગ્રહણ જોવાય કે કેમ? ગર્ભવતી સ્ત્રીઓને ગ્રહણ દરમ્યાન કંઈ નુકશાન તો નહીં થયાને? જેવા પ્રશ્નો પૂછવામાં આવતાં હતા જેનો કલબના પ્રમુખ શ્રી નરેન્દ્ર ગોરે સંતોષ કારક અને વૈજ્ઞાનિક અભિગમથી જવાબો આપ્યા હતા.

Total Lunar Eclipse 15 June 2011

સૌથી લાંબો સમય સુધી ચાલનાર ચંદ્ર ગ્રહણ - નરેન્દ્ર ગોર, પ્રમુખ કચ્છ એમેચ્યોર એસ્ટ્રોનોમર્સ ક્લબ

૧૫ મી જુન ની રાત્રીએ થનાર અને ૧૦૧ મિનિટ સુધી ચાલનાર સંપૂર્ણ ચંદ્ર ગ્રહણ લગભગ અડધી દુનિયામાં જોઈ શકાશે આ ગ્રહણ પૂર્વ આફ્રિકા, મધ્ય પૂર્વ એશિયા, મધ્ય એશિયા અને પશ્ચિમી ઓસ્ટ્રેલીયા માં શરૂ થી અંત સુધી જોઈ શકાશે. આ ગ્રહણ વખતે થતું અંધારું છેલા સો વર્ષ માં થયેલ ગ્રહણો માં થયેલ અંધારા કરતાં વધારે હશે એવું મનાઈ રહ્યું છે. ૬ ઓગષ્ટ ૧૯૭૧ માં થયેલ ગ્રહણ આવુંજ અંધારિયું હતું પરંતુ આ વખતે પ્રથ્વી ઉપર જ્વાલામુખીય રાખ ને કારણે ચંદ્ર વધારે કાળો લાગે તો નવાઈ નહીં. હવે પછી આવું બીજું ગ્રહણ ૪૭ વર્ષ બાદ એટલેકે ૬ જુન ૨૦૫૮ ના રોજ થવાનું છે.

મધ્ય રાત્રીના બાર વાગીને બાવન મિનીટ થી ૦૨. કલાક ૩૩ મિનીટ સુધી ચંદ્ર સંપૂર્ણ ઘેરાયેલો રહેશે.

ચંદ્ર ગ્રહણ ના સમયે ચંદ્ર પૃથ્વીના પડછાયા માં પ્રવેશ કરે છે આ વખતે ચંદ્ર અને સૂર્ય ની બરાબર વચ્ચે પૃથ્વી આવી જાય છે. જેથી ચંદ્ર ઉપર પડતો સૂર્યનો પ્રકાશ અવરોધાય છે અને પૃથ્વી વાસીઓને ગ્રહણ ની ઘટના માણવા મળે છે.

અવકાશમાં પૃથ્વી ના બે પડછાયા પડે છે એક આછો પડછાયો જેને ખગોળ ની ભાષામાં પેન્મરા કહે છે અને બીજો ઘેરો પડછાયો જેણે ઉમરા કહેવામાં આવે છે. ચંદ્ર પ્રુથ્વીના આછા પડછાયા માં રાત્રીના ૧૦.૫૩ કલાકે પ્રવેશી જશે પરંતુ સામાન્ય લોકોને તેની પ્રતીતિ થશે નહીં. પરંતુ રાત્રીના ૧૧.૫૨ કલાકે જેવો ચંદ્ર પૃથ્વીના ઘેરા પડછાયામાં પ્રવેશશે કે તરત જ ગ્રહણ શરુ થયાનું જાણી શકાશે.

ચંદ્ર ગ્રહણ ને સારી રીતે જોવા માટે દૂરબીન કે ટેલીસ્કોપ નો ઉપયોગ કરી શકાય.

ચંદ્ર ગ્રહણ ને નરી આંખે જોવાથી આંખોને કોઈ નુકશાન થતું નથી કોઈ પણ જાતની બીક રખ્ય વગર આ ખગોલીય ઘટના ને માણવા આથી અપીલ કરવામાં આવે છે.

આ અંગેની આંકડાકિય માહિતિ આ મુજબ છે

૧. ચંદ્ર નો પૃથ્વીના આછા પડછાયામાં પ્રવેશ ૨૨ કલાક ૫૪ મિનીટ

૨. ચંદ્ર નો પૃથ્વીના ઘેરા પડછાયા માં પ્રવેશ ૨૩ કલાક ૫૨ મિનીટ

૩. ગ્રહણ મધ્ય ૦૧ કલાક ૪૩ મિનીટ

૪ ચંદ્ર નો પૃથ્વીના ઘેરા પડછાયા ને સ્પર્શ ૦૨ કલાક ૩૩ મિનીટ

૫. ગ્રહણ મોક્ષ ૦૩ કલાક ૩૨ મિનીટ

૬. ચંદ્ર ની આછા પડછાયા માંથી મુક્તિ ૦૪ કલાક ૩૨ મિનીટ

૭. ગ્રહણ પર્વ કાલ ૦૩ કલાક ૪૦ મિનીટ

ગ્રહણ મોક્ષ થયા પછી ધાર્મિક પરંપરા અનુસાર સ્નાનાદિક કર્યો થઇ શકે છે.

આ ગ્રહણ ૨૦૧૧ માં થનાર બે ચંદ્ર ગ્રહણો પૈકીનું પ્રથમ ગ્રહણ છે

છેલ્લે ૨૧ ડીસેમ્બર ૨૦૧૦ માં થયેલ ચંદ્ર ગ્રહણ ૭૦ મિનીટ ચાલ્યું હતું જયારે જુલાઈ ૨૦૦૦ માં થયેલ ગ્રહણ ૧૦૦ મિનીટ ચાલ્યું હતું.

વધુ માહિતિ અને જાણકારી માટે કચ્છ એમેચ્યોર એસ્ટ્રોનોમર્સ ક્લબ એસ-4 સન્ધ્યા એપાર્ટમેંટ, સુર મંદિર સિનેમા પાસે ભુજ કચ્છ નો મોબાઇલ ૯૪૨૮૨૨૦૪૭૨ ઉપર સંપર્ક કરવા વિનંતિ છે.

હેડીંગ

ગુજરાત રાજ્યની સ્થાપના દિવસની અનોખી ઉજવણી

આકાશ દર્શન દ્વારા કચ્છ એમેચ્યોર એસ્ટ્રોનોમર્સ ક્લબ દ્વારા ગુજરાત સ્થાપના દિવસની અનોખી ઉજવણી

૩૩૦૦ પ્રકાશ વર્ષ દૂર તારામાં થયેલો વિસ્ફોટ કચ્છના ખગોળ શોખીનોએ જોયો

વલય સાથેનું શનિ ગ્રહનું સોહામણું સ્વરૂપ જોવા મળ્યું

ભુજ :

કચ્છ એમેચ્યોર એસ્ટ્રોનોમર્સ ક્લબ દ્વારા સ્વર્ણિમ ગુજરાત સ્થાપના દિન ની ઉજવણી ભુજ મુન્દ્રા રોડ ઉપર આવેલ ચંગલેશ્વર મંદિર મેદાન ખાતે લોકો માટે જાહેર આકાશ દર્શન થી કરવામાં આવી હતી જેમાં ૧૦૦ થી વધુ લોકોએ લાભ લીધો હતો.

અનોખી ઉજવણી અન્ય રીતે પણ અનોખી રહી હતી. થોડા સમય પહેલાં વિસ્ફોટ પામેલ ટી. પાય્ક્ષીડ (T Pyxidis) નામના નોવા ને ટેલિસ્કોપમાં નિહાળી કલબના સભ્યો રોમાંચિત થઇ ઉઠ્યા હતા. આ બાબતે માહિતી આપતાં કલબના રાહુલ ઝોટા એ જણાવ્યું હતું કે આ તારામાં તા. ૧૫ એપ્રીલ ના રોજ વિસ્ફોટ થયો હતો જેના કારણે તે ૮૦૦ ગણો વધુ પ્રકાશિત થઇ ગયો છે. વિસ્ફોટ પહેલાં તેને જોવા ખુબ મોટા ટેલિસ્કોપની જરૂર પડતી હતી હાલમાં તે સાદા ટેલિસ્કોપ કે સારા દૂરબીન થી પણ જોઈ શકાય છે. પૃથ્વીથી ૩૩૦૦ પ્રકાશવર્ષ દુર થયેલા વિસ્ફોટના નિરીક્ષણની ઘટના કચ્છ જીલ્લામાં પ્રથમ વખત હોઈ કલબના પ્રમુખ શ્રી નરેન્દ્ર ગોરે રાહુલ ઝોટાને અભિનંદન આપ્યા હતા.

આકાશ દર્શનના કાર્યક્રમ દરમ્યાન નરેન્દ્ર ગોર દ્વારા સપ્તર્ષી તારક જૂથ અને તેમાં રહેલ વશિષ્ઠ અને અરુંધતી તારાનું આપણી ભારતીય પરંપરામાં મહત્વ સમજાવવા માં આવેલ હતું. તો સપ્તર્ષી ની મદદ થી ધ્રુવનો તારો કેવી રીતે શોધી શકાય તેનું પ્રત્યક્ષ નિદર્શન પણ કરાવવામાં આવ્યું હતું. મહિલા કોલેજના એચ.કે. ગંગર, નરેન્દ્ર અદેપાલ, દિનેશભાઈ મહેતા, યુસુફભાઈ જત, ડૉ. વ્યાસ વગેરે એ પ્રશ્નોતરી દ્વારા જાણકારી મેળવી હતી, તથા વેકેશન દરમ્યાન વિદ્યાર્થીઓ માટે આકાશ દર્શનના કાર્યક્રમોનું વધુ ને વધુ આયોજન થાય તેવી લાગણી વ્યક્ત કરી હતી. ત્યારબાદ કન્યા રાશિમાં સ્થિત અને હાલમાં પૃથ્વીની નજીક રહેલા શનિ ગ્રહનું દર્શન ટેલીસ્કોપ દ્વારા કરાવવામાં આવેલ હતું. શનિ ના સુંદર વલયો સાથે તેના ઉપગ્રહ ટાઈટન ને નિહાળી લોકોએ આનંદ વ્યક્ત કર્યો હતો. મોટા ભાગના લોકોએ પ્રથમ વખત શનિ ગ્રહને ટેલિસ્કોપની મદદ થી જોયો હતો. વાલીઓ સાથે આવેલ બાળકોની જીજ્ઞાસા નોંધપાત્ર રહી હતી. કાર્યક્રમના આયોજનમાં હર્ષદ બાબુલાલ ગોર, શિવશંકર નાકર, ચંગલેશ્વર મંદિરના વ્યવ્સ્થાપકોનો સહયોગ મળ્યો હતો, જયારે કાર્તિક પોમલ, અમિત હેડાઉ, ગુંજન દોશી વગેરે એ વ્યવસ્થા સંભાળી હતી.

ફોટાની વિગત

૧- નોવા વિસ્ફોટ પહેલાં અને હમણાં એનીમેશન દ્વારા સમજાવેલ છે

૨ - ૦૦૭ ટેલીસ્કોપ દ્વારા શનિ દર્શન

૩ - ૦૦૧ શક્તિશાળી લેઝર લાઈટ દ્વારા આકાશ દર્શન કરાવતા કલબના પ્રમુખ નરેન્દ્ર ગોર

૪ - ૦૦૨ અવકાશની વિસ્મયતા ને માણતા લોકો

૫ - ૦૦૫ બાળકી ને પિતા નું સહિયારું ગ્રહ દર્શન !!!!

Sky For May 2011

1-5-2011

Moon near Mercury (25° from Sun, morning sky) at 0h UT. Mars 0.4° NNW of Jupiter, (18° from Sun, morning sky) at 3h UT. Mags. +1.2 and –2.1.

New Moon at 6:50 UT. Start of lunation 1093.

5-5-2011

Moon near Aldebaran (evening sky) at 14h UT.

6-5-2011

Eta Aquarid meteor shower peaks at 13h UT (broad peak). Active from April 19 to May 28. Associated with Comet Halley. Very fast, bright meteors, up to 10–20 per hour. Favors skywatchers in the tropics and southern hemisphere. Favorable conditions this year.

7-5-2011

Astronomy Day 2011 is today! Astronomy clubs, planetariums, observatories, and science museums will offer a variety of public activities.

9-5-2011

Moon near Beehive cluster (evening sky) at 23h UT.

10-5-2011

First Quarter Moon at 20:32 UT.

11-5-2011

Moon near Regulus (evening sky) at 14h UT.

Venus 0.6° SSE of Jupiter (26° from Sun,morning sky) at 16h UT.

Mercury, Venus and Jupiter within 2.1° circle(26° from Sun, morning sky) at 20h UT. Mags. +0.3, –3.9 and –2.1.

15-5-2011

Moon near Spica (evening sky) at 5h UT.

Moon at perigee (closest to Earth) at 11h UT (362,135 km; 33.0').

17-5-2011

Full Moon at 11:07 UT.

18-5-2011

Moon near Antares (morning sky) at 8h UT.

21-5-2011

Mercury, Venus and Mars within 2.1° circle (23° from Sun, morning sky) at 8h UT. Mags. –0.2, –3.9 and +1.3.

24-5-2011

Last Quarter Moon at 18:51 UT.

27-5-2011

Moon at apogee (farthest from Earth) at 10h UT (distance 405,003 km; angular size 29.5').

29-5-2011

Moon near Jupiter (39° from Sun, morning sky) at 11h UT.

30-5-2011

Moon near Mars (24° from Sun, morning sky) at 20h UT. Mag. +1.3.

31-5-2011

Moon near Venus (21° from Sun, morning sky) at 1h UT. Mag. –3.9. Mercury and Mars nearby. Mags –0.9 and +1.3.

--

Nishant Gor

Balaji Computers & Hobbies
S-4, Sandhya Appartment,

Behind Sur-Mandir Cinema,

Bhuj Kutch.
Contact +91 9879554770
www.bhujcomputers.blogspot.com
www.nishantgor.blogspot.com

¨`•.•´¨) Always
`•.¸(¨`•.•´¨) Keep
(¨`•.•´¨)¸.•´ Smiling!
`•.¸.•´